کتاب درخت دروغ به قلم فرانسیس هاردینگ، برنده‌ی جایزه کاستا بوک و لس آنجلس تایمز و بسیاری از جوایز ادبی دیگر، داستان شگفت‌انگیز و غیر قابل پیش‌بینی دختری را به تصویر می‌کشد که برای پی بردن به علت کشته شدن پدرش از درختی جادویی کمک می‌گیرد. درختی که غذایش دروغ است و ثمره‌اش حقایقی است که فاش می‌کند.

موضوع کتاب درخت دروغ چیست؟

دختر نوجوانی به نام فیث بعد از قتل مرموز پدرش به دنبال پی بردن به حقیقت و کشف دروغ‌هاست. در جستجوی سرنخ‌ها، فیث درختی عجیب و غریب را پیدا می‌کند که از دروغ‌ها تغذیه می‌کند و میوه‌اش، اسرار پنهانی است که افشا می‌کند. درختی که ممکن است کلید قتل پدرش را در دست داشته باشد یا اینکه ممکن است قاتل را مستقیماً به سمت فیث بکشاند…

کتاب درخت دروغ (The Lie Tree) داستانی درخشان، درگیرکننده و فانتزی در قالب رئالیسم جادویی است که ماجراهای خود را در دوره‌ی قرن نوزدهم انگلستان روایت می‌کند که این موضوع بر پیچیدگی‌ها و جذابیت‌های داستان می‌افزاید. این رمان جذاب به خوبی با دنیای امروزی نوجوانان ارتباط برقرار کرده و مفاهیم مهمی را در قالب اتفاقات و رخدادهای داستان مطرح می‌کند.

شخصیت اصلی داستان، فیث دختری 14 ساله است که در دوره‌ی گذر از دوران بلوغ و پا گذاشتن به مرحله‌ی جوانی قرار دارد. در دوره‌ی تاریخی آن زمان فیث به دلیل جنسیتش با محدودیت‌هایی در خانواده و جامعه روبه‌رو است و این موضوع باعث شده تا شخصیت دوگانه‌ای از خودش بروز دهد. او در ظاهر دختری ساکت و در باطن شخصیتی کنجکاو و جستجوگر دارد. پدر او دانشمند و دیرینه‌شناسی بوده است که در پی مطلبی که پخش کرده، به قتل می‌رسد. با شایعه‌ای که پدر فیث پخش می‌کند اعتبار شغلی‌اش زیر سوال می‌رود تا حقیقت بزرگتری که همان منشا خلقت است را کشف کند. فرانسیس هاردینگ (Frances Hardinge) در کتاب جوابی به این پرسش نمی‌دهد و نتیجه‌گیری و پاسخ آن را به عهده‌ی خود نوجوانان گذاشته است و در پی کنکاش برای پیدا کردن جواب این سوال، سوالات بیشتری در مورد مفهوم انسانیت مطرح می‌کند.

می‌توان گفت اصلی‌ترین موضوعی که هاردینگ، با قلم جادویی خود به آن می‌پردازد، پرسش همیشگی انسان درباره‌ی چگونگی خلقت است. هاردینگ با هوشمندی قرن نوزدهم را برای زمان داستانش انتخاب کرده، دوره‌ای که در آن داروین نظریه‌‌ی مشهورش را مطرح کرد. رمان درخت دروغ بدون قضاوت و جبهه‌گیری خاصی دو دیدگاه مذهبی و علمی را در این باره بیان می‌کند. نکته‌ی ظریف دیگر کتاب، انتخاب نام شخصیت اصلی یعنی فیث به معنی اعتقاد، باور و ایمان است که به نوعی به مرز باریک بین ایمان و دروغ اشاره دارد و کنایه‌ای از کنار هم قرار گرفتن این دو مقوله است.

همانطور که پیش‌تر گفته شد کتاب فوق‌العاده درخت دروغ سرشار از موضوعات مهم و نکات ظریف است. یکی دیگر از موضوعاتی که این داستان مطرح می‌کند، موضوع تبعیض جنسیتی است که در هر دوره‌ای از زمان و در هر کشوری وجود داشته و تنها شکل آن تغییر می‌کند. هاردینگ دوره‌ای را برای کتابش انتخاب کرده که در آن زن‌ها عموماً ضعیف‌تر از مردان قلمداد می‌شدند. مقوله‌ی دیگری که در کتاب بیان می‌شود دروغ، شایعات و تاثیر آن در اذهان مردم است.

موضوع مهیج، شخصیت‌پردازی قدرتمند، پیچ‌ و تاب‌ها و معماهای داستان و… دست به دست هم داده تا کتاب درخت دروغ را به داستانی غیر‌قابل پیش‌بینی تبدیل کند تا جایی که از شدت جذابیت به سختی بتوان از خواندن آن دست کشید. این کتاب پر از جزییات و رخدادهای حیرت‌انگیز است که نه تنها باعث خستگی نمی‌شود بلکه آن را به داستانی به یاد ماندنی تبدیل می‌کند.

جوایز و افتخارات کتاب درخت دروغ:

– برنده‌ی جایزه‌ی کاستا بوک در سال 2015
– برنده‌ی جایزه‌ی لس آنجلس تایمز در سال 2015
– برنده‌ی جایزه‌ی بوستون گلوب در سال 2016
– نامزد دریافت جایزه‌ی لوکوس سال 2015
– نامزد مدال کارنگی در سال 2016
– نامزد جایزه‌ی کتاب نوجوانان Rhode Island در سال 2019
– نامزد جایزه‌ی Andre Norton در سال 2016
– نامزد جایزه‌ی کتاب YA در سال 2016
– جزو 10 کتاب منتخب خوانندگان جوان YALSA
و …

کتاب درخت دروغ مناسب چه کسانی است؟

این داستان برجسته و درگیرکننده برای نوجوانی که به داستان‌های فانتزی و تعلیق‌آمیز علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب درخت دروغ می‌خوانیم:

در فضای بیرون، هوارد به اطراف می‌دوید و با تفنگ چوبی کوچکش، پنجره‌های بالای خانه را نشانه‌گیری می‌کرد و به آن‌ها تیر می‌زد؛ جیغ می‌کشید: «بنگ!» بعد به کلاغ‌های سیاه شلیک می‌کرد که وقتی هوارد بهشان نزدیک می‌شد با بی‌حالی و با یک پا دور می‌شدند و باز بال‌هاشان را با تنبلی باز می‌کردند تا مانع جلو آمدن او شوند. در مسیری گل‌آلود و بوته‌زار که سمت دریا می‌رفت، راه می‌رفتند و هوارد به همه‌چیز شلیک می‌کرد.

اگر دیگران می‌فهمیدند هوارد چه می‌کند، شاید فِیث را سرزنش می‌کردند که چرا اجازه داده این‌قدر خودش را خسته کند. همیشه این ترس وجود داشت که هوارد ‌تنها بازمانده‌ی پسر خانواده‌ یک سرماخوردگی سخت بگیرد. فِیث تا امروز، پنج برادرش را دیده بود که دست‌شان از زندگی کوتاه شده و مانند بسته‌شدن گل‌های مروارید، زندگی‌شان تمام شده بود. برخی از آن‌ها فقط نوزاد بودند و بقیه، چند سالی بزرگ‌تر. دوتای اول، نام‌شان هوارد بود؛ بعد والدینش نام‌ جیمز و برای دوتای آخر، ادوارد را امتحان کرده بودند که همگی مثل هم با شکست مواجه شده بود. این‌ها باعث شده بود، هوارد کنونی در چشم دیگران شکننده به نظر برسد؛ انگار که دست برادران هم‌نامش را از پس پرده‌ی نامرئی و شومی گرفته باشد.